Kırklareli Ticaret ve Sanayi Odası (KTSO) Başkanı Soner Ilık, 11 Mayıs 2020 Pazartesi günü Bloomberg HT TV’de yayınlanan “Günden Kalanlar” Programı’na saat 18.35’de canlı telefon bağlantısı ile katıldı.
Program sunucusu Gözde Özköseoğlu’nun Covid-19 Salgını kapsamında Ticaret ve Sanayi Sektörü’nü kapsayan; “Normalleşmede Ticaret ve Sanayi de nasıl bir yol izlenmeli?”, “Kısa Çalışma Ödeneği’nde onay şartının kaldırılması ve istihdamdaki gelişmeler nelerdir?”, “Denizbank’ın Nefes Kredisi hakkında ne düşünüyorsunuz?, “İş hayatı eskisi gibi olacak mı?”, “Yeni normal ne olacak?”, “Ekonomik aktivitenin yavaşlamasıyla İstihdam piyasasında nasıl bir etki gözleniyor?”, “Bundan sonraki dönemde ne bekliyorsunuz, ne yapmak lazım?”, “Yeniden çarkların dönmesi ne zaman başlar tahmin var mı?”, “Kısa Çalışma Ödeneği tutarlarını yeterli buluyorlar mı?” şeklindeki sorularını aşağıdaki şekilde cevapladı.
* Normalleşmede Ticaret ve Sanayi de nasıl bir yol izlenmeli?
Öncelikle virüsle mücadele sürecinde canını ortaya koyarak çalışan sağlık çalışanlarımıza ve kamu görevlilerimize teşekkür ederim. Müthiş bir özveriyle çalıştılar. İnşallah bu süreci en kısa sürede atlatacağız. Onlarda bu zaferin baş mimarı olacaklar. Ama bir gerçek var ki virüsü tam anlayabilmiş değiliz henüz pek çok bilinmez var. Bilim dünyası bu konuları aydınlattıkça normalleşme sürecinin nasıl olacağı da ortaya çıkacak. Ülkemizdeki tablo iyiye gidiyor ve normalleşme ile ilgili bazı kararlar açıklanmaya başlandı. Tabii toplumsal ve ekonomik yaşamın hareketlenmesi biraz daha zaman alacak.
Normalleşme ticaret ve sanayi denince çoğumuz ürünlerin vatandaşla buluşmasını anlıyoruz. Ama hammadde tedariki, üretim, lojistik gibi alanların her birinde yine insan var. Toplum sağlığını koruyabilmek için tüm bu süreçlere ilişkin kuralların belirlenmesi gerekiyor. İşletmelerin bu kurallara uyum sağlamasıyla birlikte güven ortamı tekrar oluşacak ve ekonomi canlanacaktır diye düşünüyorum.
* Kısa Çalışma Ödeneği’nde onay şartının kaldırılması ve istihdamdaki gelişmeler nelerdir?
Bildiğiniz üzere Mart ortasından itibaren ekonomik faaliyet neredeyse durdu. İlk ekonomik tedbir paketinin içinde yer alan kısa çalışma ödeneği hem işverenleri hem de çalışanları bir nebze rahatlattı. İrili ufaklı pek çok firma bu ödeneğe başvurularını yaptı. Müfettiş onayı şartının kaldırılması da ödemelerin daha hızlı yapılmasını sağlamaya başladı. Kısa Çalışma Ödeneği için şartlardan biri de işçi çıkarılmaması. Ancak bu süreç uzamamalı. Salgının risklerini ne kadar hızlı atlatırsak firmalarımızı o ölçüde ayakta tutabilir ve istihdamı koruyabiliriz.
* Denizbank’ın Nefes Kredisi hakkında ne düşünüyorsunuz?”
Piyasadaki nakit akışının durduğu böyle zamanlarda firmaların uygun şartlarla finansmana erişimi çok önemli. Nefes kredisine ilimizden de pek çok başvuru oldu ve firmalarımız acil ihtiyaçlarını karşılayabildi. Nefes kredisinin hayata geçmesini sağlayan TOBB Başkanımız Sayın Rıfat Hisarcıklıoğlu ve hemşerimiz olan Denizbank Genel Müdürü Sayın Hakan Ateş’e çok çok teşekkür ediyorum. Oda ve borsalar olarak bu zor zaman ayakta kalabilmek için hep beraber mücadele veriyoruz. Bankaların da buna katılımı işletmelerimiz için çok çok önemliydi bunu da başardık. TOBB Başkanımız Sayın Rifat Hisarcıklıoğlu’nun destekleri ile 7’ncisini hayata geçirmiş olduk.
* İş hayatı eskisi gibi olacak mı? Yeni normal ne olacak?
Az öncede belirttiğim gibi yeni normalin ne olacağı konusundaki kuralları bilim dünyası koyacak. Firmalar ve insanlarda şartsız buna uyacak. Bu uyumun menfaatimize olacağı kanısındayım. Ancak tüketici tercihlerinin değişeceği de bir gerçek. Bazı mal ve hizmetlere talep azalırken bazılarına artacak. İşletmelerin dikkat etmesi gereken bir diğer hususta değişen tüketici beklentilerine uyum sağlamak olacak.
* Ekonomik aktivitenin yavaşlamasıyla istihdam piyasasında nasıl bir etki gözleniyor?
Kısa Çalışma Ödeneği’nin yanı sıra işletmelerimiz için farklı destekler ve krediler de var. Bu destekler bir süreliğine istihdamın korunmasını sağlıyor. Temennimiz sürecin uzamaması ve üretimimizin tekrar %100 kapasiteyle başlaması. Ancak süreç uzarsa mutlaka yansımaları olacaktır.
* Bundan sonraki dönemde ne bekliyorsunuz ne yapmak lazım?
Küreselleşmiş ekonomik düzende sadece ülkemizde normalleşme olması pek bir anlam ifade etmiyor. Şu anda salgının hala tırmanmakta olduğu ülkeler var. Biz bu ülkelerle ticari ilişki içerisindeyiz. Mal alıyor mal satıyoruz. Dolayısıyla bu küresel bir mücadele. Tabii fırsatlar da yok değil. Güçlü olduğumuz sektörlerde üretim kapasitemizi ve güvenilirliğimizi arttırabiliriz. Şu anda üretimde Çinin başını çektiği pek çok sektör var. Orada daralma olacak sektörlerdeki etkimizi arttırmamız gerekiyor. Firmaların yaşamakta olduğu finansal zorluklar bir süre daha devam edecek. Bu bağlamda hükümetimize ve bankalarımıza büyük iş düşüyor. Yeni tedbirlerle bu alanı rahatlatmalılar.
* Yeniden çarkların dönmesi ne zaman başlar, tahmin var mı?
Ülkemizde yeniden çarkların dönmesini ve tam kapasite çalışılmaya başlaması en iyimser tahminle yaz ortasında olacaktır diye düşünüyorum. Ancak bu zamana kadar tedbirlere tam uyulması gerekiyor.
* Kısa Çalışma Ödeneği tutarını yeterli buluyorlar mı?
Kısa Çalışma Ödeneği ile çalışanlara, en son eline geçen aylık prime esas kazancının günlük brüt tutarının yüzde 60’ı ödeniyor ve en yüksek ödenecek tutar aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 150’sini geçemiyor. Bunun devamını sağlayabilirsek çok iyi olacaktır.